"Ăn" gì cho lắm idea?

Ý tưởng (idea) – cái thứ thuật ngữ nghe có vẻ hoa mỹ và thường xuyên gắn liền với các nhà phát minh kỳ thực lại vô cùng cần thiết và gần gũi với tất cả mọi người. Làm cái gì cũng cần ý tưởng. Từ một người làm công việc sáng tạo như viết lách, vẽ vời, làm phim, sản xuất âm nhạc… cho đến các công việc kinh doanh, dạy học, hay lao động chân tay…Từ những lần: “ơ”, “hình như”, “nếu mà”,… để giải quyết vấn đề, chúng đã trở thành: tác phẩm mới, sản phẩm mới, phương pháp dạy học mới hay cách thức làm việc mới tiết kiệm sức lực và thời gian hơn. Ý tưởng hay là tiền đề cho sự phát triển.

Nhưng có phải ý tưởng “sợ” chúng ta?

Thật không dễ dàng gì để nghĩ ra được những ý tưởng nên cơm, nên cháo. Để bắt thành công con ý tưởng, có lẽ ta cần phải biết được nó đến từ đâu?

Trong một bài viết có tựa đề “Ý tưởng đến từ đâu?” của Abraham Loeb – Trưởng khoa Thiên văn tại ĐH Harvard, ông cho rằng:

Ý tưởng bắt nguồn từ một tâm trí màu mỡ, như là cách những em bé được thai nghén trong bụng mẹ. Điều gì làm cho mảnh đất tư duy của chúng ta trở nên phì nhiêu? Chỉ một thứ duy nhất: đó là sự tự do khám phá mà không bị bó buộc trong bất cứ khuôn khổ truyền thống hay mối bận tâm thực tế nào.

Còn trong một cuộc phỏng vấn, Joe Sabia – một nhà sáng tạo nội dung xuất sắc trên nền tảng số được biết đến nhiều nhất với chương trình “73 Questions” của Vogue cho rằng:

Ý tưởng tạo ra từ những gì bạn tiếp nhận. Những thứ bạn xem, những điều bạn thấy, những gì bạn bè nói với bạn, những cuốn sách mà bạn đọc… Tất cả trộn lẫn lại với nhau và chúng đều có thể là cảm hứng để tạo nên ý tưởng mới, nhưng quan trọng là quá trình cá nhân hóa các nguyên liệu đầu vào này qua lăng kính của riêng mình.

Cả 2 ý kiến trên đều này đều khiến mình liên tưởng đến một câu nói: You are what you eat – Bạn là hiện thân của những gì bạn ăn. Ý tưởng – thú vị thay cũng có sự tương đồng: Your ideas are what you “eat”. Mấy cái thứ bạn nghĩ ra tất cả đều là kết quả từ những điều mà bạn nạp vào trong đầu. Vậy nên một trong những cách mà tất cả mọi người đều có thể chủ động thử để làm giàu kho ý tưởng là chọn tiếp nhận các loại “thực phẩm” healthy, những thói quen “dinh dưỡng”.

Sau một vòng tham khảo các gợi ý từ Đông sang Tây, mình xin được lượm lặt ra đây những loại dễ ăn, dễ nạp để chúng ta cùng tham khảo:

1. Đọc và xem nhiều loại sách báo khác nhau

Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, càng có nhiều thông tin và kiến thức đa dạng, ta càng có nhiều nguyên liệu để xào nấu món ăn ý tưởng. Đó là lý do ta nên cởi mở hơn với việc chọn gì để đọc: từ truyện ngôn tình đến tạp chí về chủ đề khoa học… đều có những góc nhìn, cách tiếp cận và quan điểm mới mẻ mà ta chưa từng biết đến trước đây. Hãy phá bỏ khuôn khổ và định kiến cũ. Thử cho mấy “chủ đề đáng sợ” mà bạn chưa từng ngó qua một lần cơ hội, biết đâu nó sẽ gieo mầm cho một ý tưởng xuất chúng trong tương lai.

2. Tạo kết nối với mọi người ở nhiều lĩnh vực khác nhau

Cuộc sống của chúng ta thông thường chỉ xoay quanh một vài cộng đồng với những điểm chung nhất định. Đó có thể là những người làm việc cùng ngành nghề, có cùng chung sở thích, quan điểm. Tuy nhiên điều này cũng vô hình chung tạo nên một môi trường quá an toàn nơi bạn chỉ thuần tuý tiếp nhận những thông tin mà mình muốn nghe, và lượng kiến thức giới hạn.

Do đó, tương tự với việc tìm đọc các nguồn thông tin đa dạng chủ đề, việc mở rộng kết nối với nhiều bạn bè ở các ngành nghề khác nhau cũng giúp bạn dễ dàng có thêm góc nhìn khác. Hãy giữ cho mình thói quen tiếp nhận các quan điểm và ý kiến trái chiều từ nhiều người để rèn luyện tư duy phản biện và có được những ý tưởng sắc bén.

3. Đừng chỉ nhìn, hãy quan sát

Không có nơi nào chứa nhiều chất liệu tạo ý tưởng hơn trong đời sống. Ý tưởng có thể đến từ tất cả mọi nơi, tất thảy mọi người. Hãy bắt đầu tập cách đãi vàng trong khu mỏ tiềm năng này bằng cách thực sự quan sát cuộc sống xung quanh. Bạn đang đi bộ trên đường thì bắt gặp một vài thứ thu hút. Đừng chỉ nhìn cho có. Tự mình đặt câu hỏi tại sao nó lại xuất hiện ở đây? Tại sao sự việc lại diễn ra như vậy? Có điều gì đáng chú ý? Nó có khiến bạn liên tưởng đến điều gì không? … Tất cả những câu hỏi này sẽ giúp bạn tập quan sát mọi thứ tốt hơn và thông qua quá trình này tìm thấy nhiều hơn những ý tưởng thú vị cho mình.

4. Ghi nhanh không cho nó thoát !!!

Chúng ta không phải là một cỗ máy có khả năng ghi nhớ xuất thần. Do đó khi trong đầu manh nha một ý tưởng, hãy lập tức ghi chép lại bằng giấy bút hay note trong điện thoại, bởi sau một tích tắc, ý tưởng khiến bạn tấm tắc có thể không cánh mà bay. Tập luyện thói quen ghi chép mỗi tối cũng là cách nhắc nhớ chúng ta lưu lại ý tưởng sau mỗi ngày phiêu lưu.

5. Đừng sợ buồn chán

Từ CHÁN nghe rất đáng sợ với nhiều người. Chả ai thích chán cả. Thế nhưng bạn có thể sẽ thay đổi quan điểm của mình khi nghe Yuval Noah Harari (Tác giả của cuốn Sapiens) chia sẻ về lợi ích của sự chán. Ông cho rằng khi chúng ta chán, não sẽ bắt đầu kích hoạt một trạng thái chu du, tìm tòi, lục lọi các nguyên liệu mình đã nạp để xem có gì hay không, có gì làm cho đỡ chán không. Dĩ nhiên, sau một lúc ngồi chán, có thể bạn vẫn sẽ chán nguyên. Nhưng cũng có nhiều khả năng, não bạn sẽ tự giúp mình giải trí và trở nên phấn khích với một ý tưởng.

Túm lại

Làm màu mỡ khu vườn tâm trí là khởi đầu tuyệt vời để tạo môi trường cho ý tưởng sinh sôi. Nhưng để một ý tưởng thực sự có đời sống của riêng nó và “bước ra ánh sáng”, quan trọng nhất là phải HÀNH ĐỘNG. Hãy tìm cách hiện thực hoá nó để xem ý tưởng đó có thực sự đã như khoảnh khắc eureka bạn trải qua hay không nhé.

HT, 07/09/2021.