Cuối năm nghe gì?

Những ngày cuối năm âm lịch bận rộn, mình cũng vì guồng quay đó mà bỏ bê không lên bài tận mấy tuần. Nhưng may mắn là, vẫn không quá lười để dành ra thời gian để nạp vào đầu thứ gì đó mới.

Có lẽ cũng vì đang ở thời điểm đặc biệt của năm mà nhiều nội dung mình nghe được đều ít nhiều nói về mục tiêu, các cơ hội và sự lựa chọn. Nhưng với mình, cảm thấy gần gũi và được truyền cảm hứng nhất lại là một tập Have a sip mà chị Thuỳ Minh phỏng vấn anh Tom Trandt.

Cuộc trò chuyện này có thể tóm gọn lại là câu chuyện của một nhà thiết kế trẻ từ vị trí nhà sáng lập một local brand tạo được dấu ấn riêng tới vị trí Art Director của Hanoia - Design house phân khúc sang trọng với các sản phẩm thời trang, phụ kiện, đồ trang trí từ chất liệu sơn mài truyền thống của Việt Nam là sơn mài.

Mượn hành trình này, cuộc trò chuyện đã chạm đến những vấn đề mà bản thân mình cũng đang băn khoăn với nhiều câu hỏi. Nó cũng nhắc nhớ mình đến những vấn đề cốt lõi muôn thuở như việc nỗ lực hiểu rõ mình là ai và biết mình mong muốn điều gì.

Sau đây là một số gạch đầu dòng để lại trong mình nhiều suy nghĩ.

1. Cơ hội là do mình tạo ra

Khi được hỏi về việc chuyển từ làm chủ thương hiệu của riêng mình đến đi làm một nhân sự trong một thương hiệu lớn khác, anh Tom có nói rằng đây là điều mình đã dự đoán và có sự chuẩn bị từ trước. Việc một nhà thiết kế trở nên nổi tiếng và chuyển đến một thương hiệu lớn hơn là câu chuyện diễn ra trong lịch sử thời trang thế giới. Ở Việt Nam, tiến trình này có phần diễn ra muộn hơn nhưng là điều có thể đoán trước nên bản thân đã có những sự chuẩn bị nhất định. Tâm thế đi trước đón đầu luôn là bí quyết để không để cơ hội tốt vuột qua. Và cơ hội này là do bản thân mình tạo ra chứ không hẳn là nhờ hai chữ may mắn.

2. Tầm quan trọng của lịch sử

Với anh Tom Trandt, lịch sử là thứ vô cùng quan trọng, bất kể bạn đang theo đuổi lĩnh vực nào. Xuyên suốt bài phỏng vấn, mình có thể thấy rõ rằng nhân vật này dựa vào lịch sử để hiểu sâu hơn về lĩnh vực của mình, đồng thời tìm ra quy luật để đón đầu xu thế trong tương lai. Việc hiểu rõ những gì mình làm từng tạo ra giá trị và ảnh hưởng thế nào trong quá khứ có thể mang lại nguồn cảm hứng để một cá nhân tiếp tục cống hiến trên con đường đã chọn. Đặc biệt là với những người làm trong ngành sáng tạo, để trả lời câu hỏi rằng sự sáng tạo này, ý tưởng này của mình đã từng tồn tại chưa thì chỉ một cách duy nhất là tìm hiểu về lịch sử mà thôi.

3. “Buông bỏ kỹ thuật khác với chuyện không có kỹ thuật để buông bỏ”, nhưng mỗi kỹ thuật thì không đủ để trở thành một người làm nghề đỉnh cao.

“Mình phải nắm vào rồi mới có thể buông ra” là câu mà một người sếp của mình đã từng chia sẻ. Câu nói này có thể áp dụng với rất nhiều trường hợp, bao gồm cả trong công việc. Câu này cũng có phần liên quan đến câu đầu tiên mà mình ghi ở mục số 3 trên. Làm bất cứ công việc gì, chúng ta cũng cần có tư duy cốt lõi, hiểu tường tận gốc rễ, hiểu được cái cơ bản thì mới hòng làm tốt. Tuy nhiên, mỗi kỹ thuật thôi là không đủ để trở nên xuất chúng. Lúc này cần phải nạp thêm kiến thức bằng cách quan sát, học hỏi, tiếp cận ngành nghề của mình bằng góc nhìn khác. Như với anh Tom Trandt là dùng lịch sử để làm nguồn cảm hứng, chất liệu để biến tấu, thay đổi, hay dùng chữ trên là bắt đầu “buông bỏ” kỹ thuật để tạo nên dấu ấn cá nhân mới mẻ, độc đáo hơn.

4. Không có sự lựa chọn đúng nhất. Mình phải đưa ra lựa chọn và làm lựa chọn của mình là đúng nhất.

Trong lúc trả lời phỏng vấn, chị Minh có hỏi tại sao anh Tom lại biết mình cần chọn gì thì anh này có dẫn ra câu nói ở trên của cựu CEO Yahoo - bà Marissa Mayer. Anh nói rằng mình cũng không biết rõ điều đó có thực sự đúng hay không, tuy nhiên một khi đã đưa ra lựa chọn thì anh sẽ làm hết sức mình để biến nó trở thành lựa chọn đúng nhất. Đây chính là một thái độ sống, thái độ làm việc khiến mình phải wow lên nể phục.

Trong đoạn này, chị Minh cũng chia sẻ thêm một thái cực khác của việc đưa ra quyết định: Không chọn gì cũng chính là một sự lựa chọn. Nhiều khi chúng ta sợ sai mà trì hoãn đưa ra quyết định mà không biết rằng điều này vô tình khiến ta bỏ lỡ những cơ hội đáng tiếc.

5. Biết mình muốn gì và kiên trì và hành động nhất quán để theo đuổi mục tiêu đó

Anh Tom Trandt cho rằng: để không bị thay thế thì mình phải thực sự khác biệt. Và nếu mình chọn cách phát triển theo chiều dọc, thực sự đi rất sâu, hoàn toàn chuyên tâm để đứng đầu trong một ngách nào đó thì khả năng bị thay thế sẽ rất thấp. Do đó trong quá trình làm nghề, dù có nhiều cơ hội khác mở ra trong những lĩnh vực liên quan, anh vẫn quyết định từ chối và chỉ tập trung làm những điều phục vụ cho cái đích mà mình hướng tới. Việc phát triển sự nghiệp theo chiều ngang hay chiều dọc có lẽ sẽ tuỳ thuộc vào quan điểm của từng người, từng ngành nghề mà có thuận lợi, khó khăn riêng. Nhưng lựa chọn của nhân vật trong tập podcast này cũng là lựa chọn rất đáng tham khảo.

6. Thói quen đặt sáu tầng câu hỏi để đi sâu vào bản chất vấn đề

Vậy làm sao để biết mình muốn gì? Trước bất kỳ mong muốn, quyết định của bản thân, Tom đều cố gắng để tìm ra bản chất thực sự tại sao mình lại có nhu cầu như vậy. Và bộ công cụ mà anh sử dụng chính là thói quen đặt 6 tầng câu hỏi để bắt chúng ta thực sự đào sâu và chạm được vào bản chất.

Ví dụ mà Tom đưa ra là ở quyết định đi học ở Mỹ của mình. Tầng 1 là: Tại sao mình muốn đi Mỹ → Vì nước Mỹ coi trọng tự do Tầng 2 sẽ là: Tại sao giá trị tự do đó lại quan trọng với mình → …. Cứ thể mà tiếp tục đào sâu cho đến tầng thứ 6.

Càng đào sâu được vào cái cốt lõi, những giá trị ẩn dấu mà bản thân coi trọng, ta càng dễ dàng đưa ra các quyết định và tìm ra được lý tưởng của cuộc đời mình.

7. Công việc định nghĩa bản thân, thái độ với công việc đánh giá con người

Mình cũng đã từng nghĩ đơn giản công việc thì chỉ là công việc. Là hành động bán sức lao động và chất xám để kiếm tiền không hơn không kém. Vậy nhưng khi nghe chị Minh cùng anh Tom nói chuyện, mình có cơ hội ngẫm nghĩ kỹ hơn về sự liên hệ giữa công việc và chính bản thân mình. Đúng là không ít lần ta chọn công việc với mục đích là tiền bạc. Nhưng một khi ta đã nhận làm công việc đó, cách ta thực hiện nó, thái độ mà ta hoàn thành nó không chỉ mang lại cho ta tiền lương mà còn là tấm gương phản chiếu lòng tự trọng của mỗi người. Chúng ta chắc chắn không thể cảm thấy tự hào về bản thân khi mà chưa từng nỗ lực, chỉ làm việc theo phong cách hời hợt, trả bài để nhận lương được. Vì vậy, rèn luyện thái độ tôn trọng và hết mình với công việc mà mình đã chọn có lẽ chính là cách tốt nhất để nâng cao lòng tự trọng và phẩm giá của chính chúng ta.

>> Xem đầy đủ tập podcast này tại: https://www.youtube.com/watch?v=GVgwNpF54Gs